Het natuurgebied

Vorsdonkbos-Turfputten
Provincie: Vlaams-Brabant
Gemeente: Aarschot
Afdeling: Aarschot
Oppervlakte eigendom: 50 ha
Oppervlakte huur: 1 ha
Start project: 1986
Informatie: Luc Vervoort, (overdag) 016-25 25 19, ('s avonds) 016-56 84 79Bert Neefs, 016-56 09 31
Beschrijving: De Demer zocht op het einde van de laatste ijstijden een andere loop op. In de elleboog van deze intussen verlande meander ontstond een drassige zone die bekend staat als Vorsdonkbos-Turfputten. Het is een gebied met een vrij uitgestrekt elzenbroek afgewisseld met open plekken die getuigen van vroegere turfputten en bomkraters. De aldus ontstane moerassen zorgen voor een ongemeen boeiende landschappelijke en biologische variatie. De verraderlijke trilvenen en ondoordringbare elzenbroeken zijn het broedgebied van waterral, wintertaling en houtsnip.Toen de zee zich pakweg 7 miljoen jaar geleden uit deze streken terugtrok, heeft ze een rist ijzerhoudende zandbanken achtergelaten. De heuvels die het landschap rondom de Demervallei bepalen, zijn de restanten van deze versteende zandbanken. Ze geven het Hageland zijn typisch uitzicht. Het is aan deze heuvels, zoals de Eikelberg en de IJzerenberg, dat het Vorsdonkbroek zijn opvallende waterrijkdom dankt. Het water dat op die heuvels in de bodem dringt, zoekt zijn weg door de ondergrond om veel later aan de voet van de heuvelflank op te borrelen. Massa’s bijzonder zuiver ‘kwelwater’ komen zo terecht in het Vorsdonkbroek, zowat het laagste punt van het Hageland. Dat kwelwater bezit een aantal speciale kwaliteiten: zuur of kalkrijk naargelang de bodemlagen waar het vandaan komt, ijzerrijk (opgelost uit de typisch Hagelandse ijzerzandsteen), zeer zuiver, zacht van temperatuur in de winter, koel in de zomer. Hierdoor kan de turfgrond verder aangroeien. Zo kan er een typische plantengroei gedijen, zoals orchideeën. In Vorsdonkbos-Turfputten is overigens een vrij zeldzaam natuurverschijnsel waar te nemen: het trilveen. Plassen kunnen namelijk langzaam aan bedekt raken met een drijvend plantentapijt, wat we een drijftil noemen. Naarmate zo’n drijftil omvangrijker en steviger wordt en zich aan de oevers vastzet, spreken we van een ‘trilveen’. Wie zich op zo’n trilveen waagt, waant zich op een waterbed. Dit is een paradijs voor varens, zeggesoorten, wateraardbei en waterdrieblad, maar soms een verraderlijke en levensgevaarlijke valkuil voor wandelaars.De orchidee is niet alleen de koningin onder de bloemen, ook als ecologische indicator spant ze de absolute kroon. Zowel bij ons als in de tropen, haar leefgebied bij uitstek, behoort ze tot de kwetsbaarste plantensoorten die door hun aanwezigheid de hoge ecologische kwaliteit van het gebied verraden. De sporen van de moderne mens zoals vervuiling en een te voedselrijke ondergrond (door bemesting), verzuring en verdroging, schuwt ze als de pest. Ooit kwamen in deze streek een twintigtal orchideeënsoorten voor. Bijna driekwart daarvan is inmiddels verdwenen. Toch blijft het gebied speciaal bekend om zijn prachtexemplaren. Nergens in Vlaams-Brabant vinden we de in de eerste weken van juni de mooie gevlekte orchis talrijker dan daar! Regelmatig maaien houdt de massale orchideeënbloei van de vochtige hooilanden in stand. Op andere plaatsen worden de aangeplante populieren verwijderd om bloemrijke beemden of inheems loofbos te herstellen. Bijtijds worden sommige poelen en plassen geruimd voor amfibieën en libellen.
Ligging: Deels in Aarschot, deels in Begijnendijk
Toegankelijkheid: Ontoegankelijk voor rolstoelen.
Openstelling: Het gebied is het hele jaar door vrij toegankelijk op de paden. Er is een aangeduid wandeltraject van 5,5 km doorheen het gebied. Laarzen zijn onontbeerlijk.
Vermeld PROJECTNUMMER 9915 bij elke gift voor dit natuurgebied (293-0212075-88). Vanaf € 30 wordt een fiscaal attest afgeleverd.
Routebeschrijving: Openbaar vervoer: Bushalte Gelrode Station, lijn Leuven-Aarschot. Op werkdagen om het uur, op zaterdag om de twee uur. Op zondag rijdt er geen bus.
Bezoek de website (http://www.natuurpunt.be/oost-brabant)
Fiche beheerd door Linda Scheerens
Zoek Natuurgebieden Overzicht